یک درمان جدید مبتنی بر سلول، دیابت نوع 1 را درمان کرد

15 نوامبر 2017- محققان بیمارستان کودکان بوستون، دیابت نوع 1 با استفاده از تزریق سلول های بنیادی خون، که با دستکاری مقدار بیشتری از پروتئینی به نام PD-L1 را تولید می کردند - که موش ها و افراد مبتلا به دیابت نوع 1 با کمبود آن مواجه هستند-، با موفقیت درمان نمودند.این سلول ها، واکنش های خود ایمنی را در سلول های موش و انسان محدود کرده و هایپرگلایسمی را در موش های دیابتی معکوس کرد.

در دیابت نوع 1، T-cell autoreactive  ، به سلولهای جزایر تولید کننده انسولین در پانکراس حمله می کنند (تصویر 1). پرفسورفیورینا و همکارانش نشان دادند که شبکه ی عوامل کنترل کننده ژنتیکی که تنظیم تولید پروتئینی به نامPD-L1  را در سلول های بنیادی خون بعهده دارند، در موشها و انسان های دیابتی تغییر می کند.سپس آنها نشان دادند که تولیدPD-L1 را می توان با درمان سلول های بنیادی خون با ژن درمانی یا مولکول های کوچک  تحریک نمود(تصویر2). سلول های بنیادی درمان شده، که قادر به تولید مقادیر بیشتری  PD-L1 هستند را در لوزالمعده قرار می دهند (تصویر 3)، جایی که آنها به سلول هایT-auto-reactivation  متصل می شوند و آنها را به سلولهای بی خطر تبدیل می کنند(تصویر 4). در یک مدل موش، این کارسبب معکوس شدن دیابت نوع 1 گردید.

یافته های این تحقیق در مجله یScience Translational Medicine منتشر شد. پرفسور پائولو فیورینا، از محققان ارشد بیمارستان کودکان بوستون می گوید: واقعا تغییر شکلی در سیستم ایمنی در هنگام تزریق این سلول ها بوجود می آید.
این تحقیق نشان می دهد که با ورود سلول های بنیادی ژن تراپی شده به پانکراس موش، جایی که سلول های جزایر ساخته می شوند، تقریبا دیابت در تمام موش ها در مدت کوتاهی درمان می شود و در یک سوم از آنها، قند خون در سطح طبیعی در تمام مدت عمرشان حفظ می شود.درمان از طریق ژن درمانی یا آماده سازی(pre-treatment) با مولکول های کوچک برای تحریک تولیدPD-L1  واقعا موثر بود.

قدرتPD-L1

در مطالعات پیشین، محققان سعی کردند که با استفاده از ایمونوتراپی و با هدف جلوگیری از حمله اتوایمیون به سلولهای جزایر، دیابت نوع 1 را درمان کنند، بخشی از این اقدامات ناموفق بود، زیرا به طور خاص دیابت را هدف قرار نمی داد.پیوند اتولوگ مغز استخوان - تزریق سلول های بنیادی خون خود بیمار برای تصحیح و راه اندازی مجدد سیستم ایمنی بدن - به برخی از بیماران کمک نمود، اما برای همه ی بیماران موثر نبود.
پرفسور فیورینا، از بخش نفرولوژی بیمارستان کودکان بوستون می گوید: سلول های بنیادی خون دارای توانایی های برای تنظیم سیستم ایمنی هستند، اما به نظر می رسد که در موش و افراد مبتلا به دیابت، این توانایی ها مختل می گردد، ما دریافتیم که در دیابت، سلول های بنیادی خون دچار نقص شده  و سبب بروز التهاب می شوند و احتمالا منجر به بروز بیماری می گردند.

گروهی از محققان به رهبری پرفسور فیورینا و نویسنده نخست این مقاله پرفسور موفیدا بن نصر، از بیمارستان کودکان بوستون، ترانسکریپتوم سلول های بنیادی خون را برای شناسایی پروتئین هایی که این سلولها می سازند، آنالیز کردند.

با استفاده از یک میکروآرایه ی بیان ژن، آنها دریافتند که شبکه ای از عوامل کنترل کننده ژنتیکی(میکروRNA ها) که کنترل تولید PD-L1 در سلول های بنیادی خون را بعهده دارند، در موشها و افراد دیابتی تغییر می کند، که مانع از تولید  PD-L1، حتی در اوایل این بیماری می شود.
سپس آنها نشان دادند که PD-L1 دارای اثر ضد التهابی قوی در دیابت نوع 1 است.
PD-L1  به عنوان یک مولکول "بازرس" سیستم ایمنی شناخته شده است.این پروتئین به گیرنده ی  PD-1 (مهار کننده ی مرگ برنامه ریزی شده ی 1) در سلول های التهابیT که برای ایجاد واکنش های خود ایمنی فعال شده اند، متصل می شود. این اتصال باعث می شود سلول هایT مرده و یا آنرژیک (غیر فعال) شوند.
هنگامی که فیورینا و همکارانش یک ژن سالم را با استفاده از یک ویروس بی ضرر به عنوان حامل، برای تولید PD-L1 به سلول های بنیادی معرفی کرده و این سلولها را به موش مدل دیابت تزریق نمودند، دیابت در موش معکوس گردید. پرفسور فیورینا و همکارانش دریافتند که می توانند همین کار را با تیمار سلول های بنیادی خون با کوکتلی (مخلوطی) از سه مولکول کوچک: اینترفرون بتا، اینترفرون گاما و polyinosinic-polycytidylic acid نیز انجام دهند.
بن نصر می گوید: ما تصور می کنیم که رفع کمبود PD-L1 ممکن است یک ابزار جدید درمان برای این بیماری باشد.

جهت گیری آینده

پرفسورفیورینا می گوید: برای تعیین مدت زمان باقی ماندن تاثیر این نوع سلول درمانی و اینکه با چه فرکانسی این درمان باید تکرار شود، باید مطالعات بیشتری صورت گیرد، زیبایی این روش عدم وجود عوارض جانبی است، زیرا از سلول های خود بیمار استفاده می شود.
فیورینا و همکارانش در همکاری با دانشمندان شرکت Fate Therapeutics  ( سن دیگو، کالیفرنیا) در حال کار بر روی بهینه سازی کوکتل مولکولی کوچکی هستند که برای مدولاسیون سلول های بنیادی خون استفاده می شوند. این تیم یک جلسه ی پیش از تحقیقدارویی جدید ((IND  با اداره غذا و داروی ایالات متحده برای حمایت از انجام یک کارآزمایی بالینی در دیابت نوع 1 داشتند.

منبع و سایت خبر:

Science Translational Medicine, November 2017 DOI: 10.1126/scitranslmed.aam7543

www.sciencedaily.com/releases/2017/11/171115144126.htm